Geçtiğimiz günlerde Litvanya’da düzenlenen NATO Zirvesi’nin yankıları devam ediyor. Bu kapsamda İsveç’in üyeliği ve Ankara’nın durumu öne çıkan iki kritik başlık. Ortaya çıkan fotoğrafta Türkiye’nin batılı müttefiklerinden aldığı kimi kelamlar karşılığında İsveç’in önünü açacağı görülüyor.
İşte bu noktada biraz daha ayrıntılıca ele alınması gereken mevzuların tahminen de başında savunma sanayii geliyor. Evet, Türkiye’nin dayanağına karşı Batılı ülkelerin direkt ya da örtülü ambargoları kaldırması epeyce beklenen.
Bu durum birinci etapta ülkemizin savunma sanayii için hayli bedelli. Fakat madalyonun öteki yüzünde farklı bir yol haritası da mümkün. Uzmanlar, Avrupalı müttefiklerin Türkiye’ye ambargoyu kaldırmaları kadar tıpkı vakitte gereksinimleri olan savunma sanayii eserlerini Ankara’dan temin etmelerinin de son derece pahalı bir süreci başlatabileceği üzerinde duruyor.
AVRUPA’NIN SESSİZ AMBARGOSU
Türkiye’nin Suriye’ye yönelik terör operasyonlarının akabinde İsveç, Kanada, Almanya, Fransa, İngiltere ve ABD üzere ülkelerin ambargo kararları bugün üzere akıllarda. Her ne kadar resmiyette birtakım ülkeler Türkiye’ye ambargo uygulamıyor görünse de neredeyse 4-5 yıl boyunca ‘cevap verilmeyen’ talepler olduğunu biliyoruz. Aslında bu da ‘size ambargo uyguluyoruz’ demenin farklı bir yolu.
Bu noktada akla birinci gelenler Fransa’nın turbojet füze motoru vermemesi, Almanya’nın fırtına obüsüne konulacak motorları veto etmesi, Altay tankı için muhtaçlık duyulan motor ve transmisyonu Türkiye’ye satmaması. Bu süreçte Avrupa’nın neredeyse tamamı, ABD ve Kanada Türkiye’yi zora düşürebilecek ambargoları hayata geçirmişti.
SÖZLER TUTULURSA BİRTAKIM PROJELERDE İŞİMİZE YARAYABİLİR
Savunma Sanayii Araştırmacısı Anıl Şahin süreci yakından takip eden isimlerden. Şahin’e nazaran Litvanya’da verilen kelamlar tutulur ve ambargolar kalkarsa kimi alanlarda Ankara’nın eli güçlenebilir.
Obüs motoru, tank için güç kümesi, SAMP-T hava savunma sistemi ve uzay alanında iş görecek kimi engellemelerin kaldırılma ihtimali kritik. “Evet, bunların birçoklarını kendimiz üretiyoruz ya da sona gelmiş durumdayız. Lakin tekrar de kimi projelerde hala 3-4 seneye muhtaçlığımız var. Şayet kelamlar tutulur ve müsaadeler verilirse bu alanlarda önemli yararımız olabilir.” diyor Şahin.
F-16 MUKAVELESİ KIYMETLİ LAKİN YUNANİSTAN KISMI PAS GEÇİLMEMELİ
Sadece Avrupa ile değil ABD tarafında da emsal süreçler yaşandığını biliyoruz. Parası ödenmesine karşın teslim edilmeyen F-35’ler, Dış Alakalar Konseyi’ne takılıp kalan F-16’lar ve ABD Başkanı’nın takviyesine karşın atılamayan somut adımlar…
Litvanya’daki NATO Zirvesi’nde Erdoğan ve Biden’ın görüşmesi tahminen de F-16 probleminde birinci kere net bir ilerleme kaydedilmesini sağladı. Pekala, diyelim ki tüm onaylar çıktı… Bugünden yarına süratli bir teslimat mümkün mü?
Anıl Şahin değerli bir bilgiyle bu sorumuza karşılık veriyor. ABD’li Lockheed Martin şirketinin üretim tesislerinin önümüzdeki 3-4 yıl boyunca ‘dolu’ olduğunu söylüyor. Daha net bir tabirle, Türkiye’nin talebi bugün onaylansa dahi 3-4 yıldan evvel birinci teslimat sıkıntı.
Modernizasyon kiti konusunda da bir parantez açıyor Şahin ve “Biz F-16 Blok 30 ÖZGÜR Projesi ile kendi uçaklarımızı modernize etme yolundayız Süreç daha da uzarsa tedarik edilecek modernizasyon kitlerinin de pek bir değeri kalmayacak.” diyor.
Bu noktada enteresan bir değerlendirmede daha bulunuyor ve Türkiye’nin F-16 Blok 70 uçaklarının onayıyla, Yunanistan’a F-35 verilmesine dair onayın eş vakitli çıkabileceğini belirtiyor. Bu durumun Ulusal Muharip Uçak hizmete girene kadar Ege’deki hava istikrarını değiştirecek tipten bir atılım olduğunun altını çiziyor.
AVRUPA ÜLKELERİ TÜRK SAVUNMA SANAYİİ ESERLERİ ALSIN
Anıl Şahin, NATO Zirvesi’ndeki ‘karşılıklı yeterli dilekler’ problemini yalnızca Türkiye’ye yönelik ambargoların kaldırılması üzerinden okunmasını hakikat bulmuyor. “Madem Batılı müttefikleri Türkiye’ye daha güzel bağlantılar için kelam verdi, o vakit bunu ‘Türk savunma sanayii eserleri satın alma’ üzerinden de göstersinler” dedikten sonra kelamlarını şöyle tamamlıyor:
“Avrupa savaşın tüm sıcaklığını hissediyor. Rusya-Ukrayna krizi kıta için büyük sorun. Her ülke kendi çapında savunma yeteneklerini geliştirmek istiyor. Bunu yaparken hala ABD başta olmak üzere aşikâr ülkelere bağımlı bir izlenim veriyorlar.
ABD’nin birden fazla savunma sanayii sisteminde üretim çizgisi dolu. ABD’den eli boş dönen Avrupalı ülkeler İsrail ya da Güney Kore üzere üreticilere yöneliyor. Halbuki Türkiye’nin son yıllarda ürettiği savunma sanayii eserleri kendi alanlarında dünyanın en düzgünlerinden. Ayrıyeten, bu sistemlerin yetkinliği kağıt üzerinde de kalmadı. En şiddetli harp alanlarında kendilerini ispat etti.
NATO Zirvesi’nde Türkiye ile Batılı ülkeler ortasında bir güzel niyet ve karşılıklı yardımlaşma kelamı verildi… Bizim savunma sanayii eserlerini ihraç ederek bu süreci çok daha manalı kılabilirler. Türkiye’nin topçu roketleri, füzeleri, zırhlı araçları, tanksavarları son derece gelişmiş. Türk SİHA’larının akabinde bu eserler de Avrupa yolcusu olabilir.”
