Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF), tarım, besin ve içecek dalında yılın birinci 8 ayına ilişkin dış ticaret datalarını açıkladı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Dış Ticaret Dataları temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Data Paneli’ne nazaran, bu yılın birinci 8 ayında tarım, besin ve içecek bölümü geçen yıl birebir periyoda nazaran yüzde 4,68 artışla 16,48 milyar dolar ihracat ve yüzde 12,65 artışla 15,54 milyar dolar ithalat yaptı.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan Dış Ticaret Verileri’ne nazaran, Ağustos 2023 prestijiyle aylık temelde ise ihracat geçen yıl birebir periyoda kıyasla yüzde 5,01 artışla 2 milyar 60 milyon dolar olurken, ithalat ise geçen yıl tıpkı aya nazaran yüzde 22,52 azalarak 1 milyar 410 milyon dolara geriledi. Ağustos ayında, buğday ithalatı yüzde 31,4 artarken, soya fasulyesi ithalatı yüzde 20,4 düştü.
Ağustos ayında sığır ithalatı ve pirinç ithalatında büyük artış
Temmuz ayından sonra Ağustos ayında da en dikkat alımlı gelişme sığır ve pirinç ithalatındaki artış oldu. Bu ayda sığır ithalatı yüzde 771,4 ve pirinç ithalatı yüzde 1620,7 oranında arttı. Yılın birinci 8 ayında toplam 578,7 milyon dolar meblağında sığır ithalatı yapılırken, yalnızca Ağustos ayındaki sığır ithalatının fiyatı 110,6 milyon dolar oldu. Ağustos ayındaki sığır ithalatında en büyük hisse 36,9 milyon dolar ile Brezilya’ya ilişkin olurken, bu ülkeyi 27,8 milyon dolarla Uruguay ve 11,4 milyon dolarla Çekya izledi.
Ağustos ayında Dış Ticaret İstikrarı fazla verdi
Bu yıl Temmuz ayından sonra Ağustos ayında da tarım, besin ve içecek dalında Dış Ticaret İstikrarı fazla verdi. Mayıs ve Haziran aylarında açık verdikten sonra Temmuz ayında 390 milyon dolar fazla veren Dış Ticaret İstikrarı, Ağustos ayında da 940 milyon dolar fazla verdi. Her ne kadar Ağustos ayında kesim dış ticaret fazlası verse de geçen yıl Ağustos ayında 1,95 milyar dolar olan dış ticaret fazlası bu yıl tıpkı ayda yüzde 51,62 gerilemiş oldu.
Yılın birinci 8 ayında ünite ihracat kıymeti geçen yıl birebir periyoda kıyasla yüzde 1,03 yükselişle, 1.204 dolar/ton oldu. İthalat ünite kıymeti ise geçen yıl birebir periyotla karşılaştırıldığında yüzde 12,26 düşüşle, 611 dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
2023 yılının birinci 8 ayında ihracatta öne çıkan eserlerde birinci sırayı 971,4 milyon dolar ile un aldı. Bu eseri 642,4 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı ve 539,7 milyon dolar ile fındık içi izledi. Bu eserler, Ağustos ayı prestijiyle toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,06’sını oluşturdu.
Tıpkı devirde ithalatta ise en fazla ithal edilen eser 2 milyar 721 milyon dolar ile buğday oldu. Buğdayı 1 milyar 313 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 1 milyar 36 milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı takip etti. Bu 3 eser, toplam ithalatın yüzde 32,6’sını oluşturdu.
Ağustos ayı prestijiyle ihracat ve ithalatta durum
Aylık temelde değerlendirildiğinde, Ağustos ayında ihracatta öne çıkan eserlerde birinci sırayı 155,8 milyon dolar ile buğday unu alırken, bu eseri 91,8 milyon dolar ile mısır dane ve 80,2 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı izledi.
Birebir ayda en fazla ithal edilen eserler ise 153,5 milyon dolar ile buğday, 110,6 milyon dolar ile sığır ve 105,9 milyon dolar ile pirinç olarak sıralandı.
İthalatta Rusya ve Ukrayna birinci sıradaki yerini korudu
Bu yılın birinci 8 ayında yapılan ithalatta birinci sırayı 2 milyar 721 milyon dolar ile buğday aldı. Rusya ve Ukrayna, buğdayın en fazla ithal edildiği birinci iki ülke olmayı sürdürdü. Bu devirde, Rusya’dan 1 milyar 990,6 milyon dolar ve Ukrayna’dan 689,7 milyon dolar fiyatında buğday ithalatı yapıldı. Bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki hissesi yaklaşık yüzde 98,4 oldu.
Aylık temelde bakıldığında ise Ağustos ayındaki 153,5 milyon dolarlık buğday ithalatının 136,6 milyon doları Rusya’dan yapıldı. Rusya’nın akabinde Ukrayna’dan 16,9 milyon dolarlık buğday ithalatı yapıldı.
Ağustos ayı prestijiyle yılın birinci 8 ayında buğdaydan sonra 1 milyar 313,6 milyon dolar meblağında soya fasulyesi ve 1 milyar 36,9 milyon dolar meblağında ham ayçiçeği yağı ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde birinci sırayı 788,5 milyon dolar ile Brezilya alırken, bu ülkeyi Ukrayna (386,7 milyon dolar) ve ABD (116,3 milyon dolar) takip etti. Ayçiçeği yağında ise sıralama 667 milyon dolar ile Ukrayna, 353 milyon dolar ile Rusya ve 15,7 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.
Türkiye’nin ithalatında birinci 3 sırada yer alan 3 eserde ithalatın büyük kısmının Rusya ve Ukrayna’dan yapılmasına devam edildi.
En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler
Bu yılın 8 aylık dış ticaret bilgileri bölümlere nazaran incelendiğinde; en fazla ihracatın 1 milyar 783 milyon dolar ile şeker ve şekerli mamuller dalında yapıldığı görüldü. Bu dalı sırasıyla bitkisel yağ bölümü (1 milyar 634 milyon dolar), yaş meyve kesimi (1 milyar 268 milyon dolar), makarna dalı (1 milyar 120 milyon dolar) ve sert kabuklu meyveler dalı (1 milyar 114 milyon dolar) takip etti.
Şeker ve şekerli mamuller kesiminin toplam ihracat içindeki hissesi yüzde 12,64, bitkisel yağ bölümünün yüzde 11,59, yaş meyve kesiminin yüzde 8,99, makarna kesiminin yüzde 7,94 ve sert kabuklu meyveler kesiminin yüzde 7,9 oldu.
Tekrar tıpkı devirde en fazla ithalat 4 milyar 39 milyon dolar ile hayvan yemi dalında yapıldı. Bu bölümün akabinde en fazla ithalat yapan kesimler; un (2 milyar 947 milyon dolar), bitkisel yağ (2 milyar 616 milyon dolar), canlı hayvan ticareti (598 milyon dolar) ve bakliyat (545 milyon dolar) kesimleri olarak sıralandı.
Hayvan yemi dalının toplam ithalat içindeki hissesi yüzde 30,48, un kesiminin yüzde 22,24, bitkisel yağ bölümünün yüzde 19,74, canlı hayvan ticareti kesiminin yüzde 4,51 ve bakliyat dalının yüzde 4,12 oldu.
İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler
Bu yılın birinci 8 ayında geçen yıl tıpkı periyoda kıyasla ihracatı bedel olarak en fazla artan bölümlerin başında 413 milyon dolar ile (yüzde 58,37 artış) makarna bölümü geldi. Bu bölümü 208 milyon dolar ile (yüzde 13,17 artış) şeker ve şekerli mamuller bölümü, 172 milyon dolar ile (yüzde 11,78 artış) bitkisel yağ dalı, 161 milyon dolar ile (yüzde 28,51artış) zerzevat kesimi ve 85 milyon dolar ile (yüzde 59,21 artış) tohumculuk bölümü izledi.
Kelam konusu devirde ihracatı bedel olarak en fazla düşen bölüm, 221 milyon dolar ile (yüzde 34,35 düşüş) beyaz et bölümü oldu. Ayrıyeten süt ve süt eserleri kesimi 211 milyon dolar (yüzde 47,54 düşüş), salça ve konserve bölümü 65 milyon dolar (yüzde 10,73 düşüş), ambalajlı su kesimi 26 milyon dolar (yüzde 13,49 düşüş) ve canlı hayvan ticareti bölümü 25 milyon dolar (yüzde 36,36 düşüş) geriledi.
Bu yılın birinci 8 ayında geçen yıl birebir periyoda nazaran, ithalatı kıymet olarak en fazla artan bölüm 646 milyon dolar ile (yüzde 28,1 artış) un dalı oldu. Bu kesimin akabinde, canlı hayvan ticareti bölümü 517 milyon dolar ile (yüzde 643 artış), pirinç değirmenciliği bölümü 335 milyon dolar (yüzde 1202,8 artış), Bakliyat bölümü 191 milyon dolar ile (yüzde 54 artış) ve kakao ve çikolata bölümü de 118 milyon dolar ile (yüzde 27,7 artış) ithalatı paha olarak en fazla artan bölümler olarak sıralandı.
Bu periyotta ithalatı en çok düşen bölümler ise 236 milyon dolar ile (yüzde 5,5 düşüş) hayvan yemi bölümü, 18 milyon dolar ile (yüzde 4 düşüş) şeker ve şekerli mamuller kesimi ve tekrar 13 milyon dolar ile kurum meyve ve zerzevat kesimi (yüzde 33,2 düşüş) oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın birinci 8 ayında dış ticaret bilgileri ülke bazında değerlendirildiğinde; en fazla ihracat yapılan ülke 1 milyar 892 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat, 1 milyar 175 milyon dolar ile Almanya’ya, 1 milyar 117 milyon dolar ile Rusya’ya, 1 milyar 77 milyon dolar ile ABD’ye ve 717 milyon dolar ile İtalya’ya yapıldı. Yılın birinci 7 ayında, bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 36,27’sini oluşturdu.
Tıpkı devirde ülke bazında ithalat en fazla 3 milyar 940 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı. Bu ülkeyi, 2 milyar 326 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 326 milyon dolar ile Brezilya, 712 milyon dolar ile ABD ve 659 milyon dolar ile Malezya izledi. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 57,67’sini oluşturdu.
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı birinci 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 40,32’sine denk düştü.
Türkiye, yılın birinci 8 ayında en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Irak’a un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek; Almanya’ya ambalajlı fındık, fındık içi, kiraz, Rusya’ya ise alabalık, mandalina ve tohumluk ayçiçeği ihraç etti.
Türkiye birebir devirde en fazla ithalat yaptığı Rusya’dan buğday, dane mısır, ham ayçiçeği; Ukrayna’dan buğday, ham ayçiçeği yağı, soya fasulyesi ve Brezilya’dan ise soya fasulyesi, kahve ve sığır ithal etti.
Verilen bilgiye nazaran, TÜİK’in açıkladığı Dış Ticaret Dataları temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Bilgi Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasılları ortasındaki tüm Gümrük Tarife İstatistik Konumu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasıl ve 35’inci fasıldan seçili eserler dâhil edildi.
