-
HABER7
1 Ekim’de Türkiye Büyük Millet Meclisi‘nin yeni devrinin başlamasının akabinde yeni anayasa hazırlıkları sürat kazandı. Türkiye’yi 41 yıllık darbe anayasasından kurtarmak için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kararlılık bildirisi verirken, TBMM Lideri Numan Kurtulmuş‘tan da açıklama geldi.
Kriter Dergisi‘ne konuşan TBMM Lideri Kurtulmuş, yeni anayasa çalışmalarına ait çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Türkiye yüzyılında yeni anayasa hazırlamanın TBMM’nin en önemli misyonlarından olduğunu söyleyen Kurtulmuş, yeni anayasaya ait milletin devre dışı bırakıldığı anayasaya yönelik darbeler, birebir vakitte millete ve demokrasiye karşı işlenmiş apaçık cürümler olduğunu tabir etti.
“BU YÜKÜ MİLLETİMİZİN SIRTINDAN İNDİRMEYE KARARLIYIZ”
1982 Anayasası‘nın sancılı ve kanlı bir devrin sonucu olduğunu belirten Kurtulmuş, “Şartların olgunlaşması” beklenirken 5 bin civarında insan terör eylemlerince katledilmiş, akabinde darbe sonrası cezaevlerinde yaşanan ağır azaplar, akla hayale, insanlığa sığmayacak muameleler, göstermelik yargılamalarla halka ağır bedeller ödetilmiştir. Biz, 12 Eylül darbesinin bu ağır ve karanlık yükünü, yani 1982 Anayasasını, Cumhuriyetimizin 100. yaşında, TBMM olarak, milletimizin sırtından daima birlikte indirmeye kararlıyız.” dedi.
TBMM Lideri hedeflenen yeni anayasanın Türkiye’mizin temel kuruluş ideolojisine, medeniyet kıymetlerine ve halkımızın güçlü ve inançlı bir gelecek inşa etme ülküsüne yaraşır, vatandaş ve birey odaklı yeni bir anayasa olduğunun altını çizerek “Sivil, demokratik, kuşatıcı, özgürlükçü bir yeni anayasa olsun istiyoruz.” biçiminde konuştu.
HEDEFLENEN YENİ ANAYASA BU TÜRLÜ OLACAK
Kurtulmuş, millet tarafından hazırlanan ruhunda ulusal irade bulunan, temelini ulusal egemenlik fikrinden alan, bir toplumsal mukavele mahiyetinde, yeni bir anayasa amaçladıklarını belirterek şu tabirleri kullandı;
Toplumun tüm bölümlerince benimsenebilecek, şeffaf ve iştirakçi bir anayasa olmalı diyoruz. Hasılı; toplumun her bölümü için teminatlı, hak ve özgürlükleri teminat altına alan, coğrafik bütünlüğümüzü, siyasi birliğimizi koruyan, bağımsızlığımızı kurum ve kurallar seviyesinde güçlendiren, yeni bir anayasayı hedefliyoruz…
Bu noktada 28. devir TBMM mensubu tüm milletvekillerimizle ahenk içinde çabalı bir çalışma ile Cumhuriyetimizin 100. yılına yaraşır ve darbe lekesiyle lekelenmemiş, yeni ve sivil bir anayasayı hazırlamak, boynumuzun borcudur. Bunu “Türkiye Yüzyılı”nın en kıymetli adımlarından birisi olarak, daima birlikte başaracağız!
İKİNCİ GAYE İÇ TÜZÜK
TBMM Lideri Kurtulmuş, Meclis’in 28. periyotta öteki bir maksadının de yeni bir iç tüzük olduğunu belirterek “Milletvekillerinin ve Meclisin saygınlığını artıracak, yasama kalitesini güzelleştirecek, farklı seslerin daha fazla tabir edilmesini sağlayacak, süratli ve faal bir çalışma imkanına taban hazırlayacak yeni bir iç tüzük çalışması, yeni devirde hayati bir sorumluluk olarak önümüzde duruyor.” dedi.
İşte Kurtulmuş’un röportajından ilgili kısımlar;
YENİ ANAYASA BİR FANTEZİ DEĞİLDİR
Ülkenin en kıymetli başlıklarından biri olan anayasa çalışmalarında bu devir nasıl bir yol izlenecek? Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her vakit liste başında tuttuğu sivil anayasa amacı artık hayata geçirilecek mi? Yol haritası belirlendi mi?
Aslında yeni anayasa talebi yeni bir talep değildir. 1982 Anayasasının yürürlüğe girişinden itibaren seslendirilen sivil ve demokratik bir anayasa talebiyle toplumsal tenkide tabi tutulmuştur. Bugüne kadar 19 defa ve 184 başka hususta, değişikliğe aslında uğramıştır. Tüm bu tadilatlar, aslında toplumun gereksinim ve taleplerini karşılamak için gerçekleşmiştir, bununla birlikte yeni ve sivil bir anayasa talebi ısrarla devam etmektedir.
Bir ülkenin siyasi topografyasını ve demokratik seviyesini belirleyen temel metinler; anayasa, meclis iç tüzüğü, seçim yasası ve siyasal partiler kanunudur. Kanun metinlerinin içerikleri ve kullandıkları lisan elbette kıymetlidir lakin temel olan o metinlerin ruhudur. Bu bağlamda 1982 Anayasası, 80 darbesinin tüm baskıcı ve karanlık ruhunu yansıtmaktadır. Mesela soruyorum size; “Devletin, milleti ve ülkesiyle parçalanamaz bütünlüğü” ne demektir? Bu anayasa millet için değil midir? Öyleyse niye şöyle olmasın: “Milletin, devleti ve ülkesiyle ayrılamaz bütünlüğü”.
Anayasa tartışmaları gerçek iklim, hakikat taban ve gerçek yollarla, TBMM öncülüğünde gerçekleşmelidir. 12 Eylül anayasasının ağır yükünden kurtulmak, gelecek jenerasyonlara karşı sorumluluğumuzdur, bir fantezi değildir.
Çerçeve oluşturup anayasa imal süreci ile ilgili siyasal iklimin oluşmasını sağlamalıyız. Üniversiteler, sivil toplum örgütleri, meslek kuruluşları da bu süreçte iştirak sağlamalıdır. Yeni ve sivil anayasa, 28. Devir TBMM’nin, “Türkiye Yüzyılı” amacı için temel sorumlulukların ve boynumuzun borucudur. Bu problem, siyasi gündelik tartışmaların ötesinde, Türkiye gündemi olarak ele alınmalıdır. Yeni anayasa partilerin değil, milletin anayasası olarak geniş mutabakatlı bir toplum kontratı mahiyetinde olmalıdır.
12 Eylül, 28 Şubat, 27 Nisan, 15 Temmuz birbirinin devamı niteliğinde olan darbe ve kalkışmalardır. Millet iradesi değil, seçkinlerin iradesi devreye girmiştir, seçilmişler değil sivil ve askeri bürokrasi kelam sahibi olmuştur. 15 Temmuz darbe ve işgal teşebbüsündeki ulusal direniş, darbelere son vermiştir. Artık darbe geleneğine güç veren 12 Eylül anayasasından kurtulma vaktidir.
Yeni anayasanın özellikleri şunlar olmalıdır; ruhu, içeriği ve lisanı ile yeni bir anayasa… Ulusal iradenin, ulusal egemenliğin izdüşümü olarak sivil bir anayasa… Hak ve özgürlükleri teminat altına alan özgürlükçü bir anayasa… Tüm bölümlerce benimsenecek, kuşatıcı, iştirakçi, çoğulcu bir anayasa… Medeniyet kıymetlerimize ve gelecek amaçlarımıza uygun, birey odaklı bir anayasa…
DEMOKRASİLERDE UZLAŞI VE ORTAK ANLAYIŞ ESASTIR
Anayasa çalışmalarında partilerin aldığı hal ve bahse bakış açıları kıymetli bir etken durumunda. TBMM Lideri olarak siyasi partilerin nasıl bir tavır içinde olmalarını beklersiniz?
Meclis açış konuşmamızda altını çizerek belirtmiştim, 28. Periyot TBMM, çok sesli, çok sayıda partinin yer aldığı, demokratik temsil noktasında geniş bir ulusal çatıdır. Toplumun aynası olarak her bir vekilin varlığı, sesi, yönetimsel katkısı, nefes alan bir demokrasimiz olduğunun en büyük kanıtıdır.
Demokrasilerde, uzlaşı ve ortak anlayış temeldir. Şahıslar süreksiz, kurumlar ise devamlıdır. Her birimiz faniyiz, lakin tüm uğraşımız devletimizin kıyamete kadar adalet ve selamet üzre bekasını sağlamaktır. Unutmayalım ki; millet varlığını devam ettirebilmenin ve demokratik kurumları ayakta tutabilmenin imkanı, lakin ipotek altına alınamayacak ulusal iradeyle gerçekleşir.
İnsan aslında kelamlarıyla ve hareketleriyle insandır. Milletvekilleri olarak her birimiz bu manada sözlerimize, hareketlerimize dikkat ederek ve milletin bize vermiş olduğu vekâlet sorumluluğunu hakikaten en düzgün halde yerine getirerek, milletvekilliğinin prestijini artırmak sorumluluğundayız. Milletvekilliğinin prestijinin artması, tıpkı vakitte Türkiye’de siyasetin prestijinin da yükselmesi demektir. Her birimiz Meclisin mehabetini koruyacak, ulusal maksatlar peşinde gerektiğinde tıpkı mefkurede birleşecek, lakin her halükarda yarışan ve çelişen fikirlerimizi ulusal hedefler doğrultusunda bütünleştireceğiz. Yasama kalitesinin artmasını hedefliyorsak daima diyalog içinde olmamız gerekiyor.
“Barika-i hakikat müsademe-i efkârdan doğar” yani; hakikatin kıvılcımları fikirlerin çarpışmasından ortaya çıkar. Bu Meclisin hakikatin kıvılcımlarını oluşturacak ve karşılıklı olarak müzakerelerle en iyi sonuçları ortaya çıkaracak bir Meclis olmasını canı yürekten temenni ediyorum.
Yeni anayasa çalışmalarında da, önyargısız, yapan, kuşatıcı bir anlayışla güçlü bir diyalog tabanında sonuç alabileceğimizi ümit ediyorum.
“TÜM KESİTLERLE ÇALIŞMAYA HAZIRIZ”
2011 deneyimini de dikkate alarak, Meclis Başkanlığının kurumsal olarak, nasıl bir kolaylaştırıcı rol üstleneceğini düşünüyorsunuz?
Bahsettiğiniz 24. Devir TBMM Liderimiz Sayın Cemil Çiçek başkanlığında yürütülen anayasa uzlaşma kurulu faaliyetleridir sanırım. O devirde, 177 unsurluk bir metin ortaya çıkmıştı. Bu metinden bir anayasa taslağı çıkartabilmek hedefiyle 2. müzakerelere başlanmıştı. Hatta kimi unsurlar için komite 3. müzakerelerdeydi. 48 hususta tam mutabakat sağlandığını, 129 maddedeyse siyasi partilerin çeşitli şerhleri olduğunu biliyoruz. Yeni anayasa çalışmaları çerçevesinde atılan adımları biliyor ve her bir çabayı, Türk demokrasisinin manalı birikimi olarak görüyoruz. Bunların her biri, Meclisimiz ismine başkanlığımız ismine değerli deneyimlerdir. Demokratlığa dair deneyimimiz, hür fikre olan hürmetimiz, insan onurunu önceleyen siyasi bakışımız ve ulusal duruşumuzla, yeni anayasa çalışmalarında tüm farklı kısımlarla birlikte çalışmaya hazırız… Ülkü bir anayasayı özetlemek gerekse, “devlet adaleti sağlamakla yükümlüdür” cümlesi kafidir ve bu yeni anayasanın ruhu olmalıdır.
“MECLİS’TEKİ TÜM PARTİLER İSTEMEKTEDİR”
Diğer taraftan her ne kadar değişiklikler yapılmış olsa da Meclis hala 1973 tarihli bir İç Tüzük ile faaliyet gösteriyor. Cumhurbaşkanlığı sistemiyle uyumlu ve TBMM’nin yasama kapasitesini güçlendirecek yeni bir iç tüzük hazırlanmasına ait rastgele bir çalışma var mı?
28. Periyot TBMM’nin, başka bir değeri var, zira cumhuriyetimizin 100. yılının meclisiyiz ve bu Meclis ile Cumhuriyetimizin ikinci asrına geçeceğiz. Meclisin yasama kalitesini artıracak, çalışmasını kolaylaştıracak, randımanını ve aktifliğini artıracak bir Meclis iç tüzüğü artık kaidedir. Milletvekillerimizin ve Meclisimizin prestijini yükseltecek, Türk siyasetinin vitrini Meclis Genel Kurulu’nu gereksiz kısır tartışma ve arbedelerden kurtaracak, insani kurallar çerçevesinde bir çalışma sistemini daima birlikte kuracağımız bir iç tüzük olmasını isterim. Farklı seslerin daha çok işitilebileceği, kurulların daha tesirli çalışabileceği, milletimizin temsilini yüz akıyla gerçekleştirebilecek bir sistemi, o denli zannediyorum ki meclisteki tüm partiler de istemektedir.
“YENİ ISLAHATLARA AÇIK OLMAMIZ GEREKİYOR”
Sivil anayasa muhtaçlığı diyoruz. Öteki tarafta da Cumhurbaşkanlığı sisteminin getirdiği pek çok yenilikler var. Yeni bir seçim devrine de girerken sistemde iyileştirmelerin yapılması, gerekli düzenlemelerin çalışılması konusunda anayasal ya da yasal düzlemde ne üzere planlamalar yapılmalı?
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini en yeterli halde uygulayarak hizmet odaklı kamu idaresi unsurunu devam ettirmek istiyorsak, hatta bunun daha da mükemmelleşmesini istiyorsak, yeni ıslahatlara açık olmamız gerekiyor. Şimdiki gereksinimlere yanıt verecek bir idare, kuşkusuz milletimizin faydasınadır. Milletimiz tarafından benimsenmiş hükümet sisteminin uygulamaları çok taraflı olarak kıymetlendirilerek, vatandaşlarımızın kamu hizmetleriyle buluşmasını geciktiren yahut engelleyen noktalar aslında tespit edilmişti. Siyasette maksadımız hizmettir, hizmet odaklı siyasette bürokratik sistemler içerisindeki birtakım hantallıklar yahut randımanı azaltan faktörler gözden geçirilmelidir. Islahatların yürütme ve yönetimin verimliliğini arttırması temel ölçütlerimizdendir, keza; TBMM sahip olduğu araçları daha aktif biçimde kullanabilmelidir, çoğulcu demokrasinin güçlendirilmesi de ıslahatların temel temellerindendir.
Toplumda sıkça lisana getirilen ve toplumsal isteğin kazanılmasında kıymetli bir yer tutan “liyakatin”, kamu idaresinin her kademesinde faal olmasını sağlamak, güçlü bir devlet yapısının temel kurallarındandır.
Yasama ve yürütme ortasındaki diyaloğun daha güçlü bir hale getirilmesi, demokrasileri geliştirmek için zaruridir. Bu durum, sistemi daha kullanışlı ve faal hale getirmek için de gereklidir. Bu devirde, bunu sağlayacak sistemlerin geliştirileceğini ümit ediyorum. Mesela; yürütme temsilcileri ilgili meclis komitelerine giderek, Meclisi rutin olarak bilgilendirebilirler, kuruldaki vekillerle görüş alışverişi yapabilirler. Diyalog, esneklik, çoğulculuk, aktiflik ve verimlilik bağlamında yapılacak ıslahatlar var elbette.
