Kanal 7 Dış Haberler Servisi’nden Bartu Eken, Almanya’nın Rusya ile yaşanan krizin akabinde Orta Asya’daki Türk devletleri ile stratejik paydaşlık teşebbüsü ile ilgili bir tahlil kaleme aldı:
Avrupa Birliği’nin lokomotifi olarak görülen Almanya, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle birlikte başlayan sürecin akabinde öbür Batılı devletler üzere Rusya ile münasebetlerini azami düzeye indirdi.
Moskova’ya geri adım attırmak gayesiyle uygulanan yaptırımlarla Rusya’dan güç ihracatı sınırlandı, ikili ekonomik ilgiler geriledi.
Yaşanan gelişmelerin akabinde güç alanında sıkıntılarla karşı karşıya olan Berlin idaresi, Orta Asya ülkeleriyle ekonomik alakalarını artırmak için harekete geçti.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Türk devletlerinin önderlerini Berlin’e davet etti.
Kritik değere sahip Orta Asya ve Almanya Tepesi, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Kasım Tokayev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ve Türkmenistan Halk Meclisi Lideri Gurbanguli Berdimuhamedov’un iştirakleriyle gerçekleşti.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier’ın da bulunduğu yemeğin akabinde öncelikle ikili bağların geliştirilmesi konusu ele alındı.
Ardından iktisat ve güç alanında paydaşlık da dahil olmak üzere çeşitli hususların değerlendirmesi yapıldı.
Berlin’deki dorukta en dikkat alımlı noktalar güç güvenliğini güçlendirmeyle alternatif güç tedarik yolları yaratma maksatlarına vurgu yapılması oldu.
Bölgeyi Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlamayı hedefleyen ‘Orta Koridor’ güzergahının geliştirilmesine yönelik teşebbüs toplantıya katılan başkanların ana gündem unsurlarından biriydi.
Alman hükümeti, Kazakistan başta olmak üzere Orta Asya devletlerini, yeşil hidrojen üretiminde düşük maliyetlerle üretim yapmaya müsait bir coğrafyaya sahip olmaları nedeniyle bir yatırım merkezi olarak görüyor.
STRATEJİK BÖLGESEL PAYDAŞLIK VURGUSU
Alman Şansölyesi Olaf Scholz‘un beş Orta Asya ülkesinin başkanları ile gerçekleştirdiği doruğun akabinde ortak açıklamada bulunuldu.
Almanya ile Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan ortasında “Stratejik Bölgesel Ortaklık” kurulacağı tabir edildi.
Söz konusu işbirliğinin sadece iktisat ve güç alanında olmadığı vurgulandı..
İklim değişikliğiyle birlikte meydana gelen zorluklarla gayret ve etraf siyasetlerinde da ortak adımlar atılacağına işaret edildi.
Zirvenin tek bir sefere mahsus olmadığına dikkat çekildi.
Önümüzdeki yıl yeni bir toplantının Orta Asya’da düzenleneceği belirtildi.
ORTA ASYA ÜLKELERİ DAHA FAZLA BAĞIMSIZLIK ARIYOR
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının akabinde, Kremlin’in eski Sovyet ülkelerine savaş açabileceğine dair tasalar yükseldi.
Bu manada eski birlik üyesi olan Türk Devletleri’nin bağımsızlıkları ve ulusal egemenlikleri doğrultusundaki kesin halleri, hem askeri manada gelişmeyi gerektiriyor.
Hem de siyasal ve ekonomik manada alternatif üretmeyi amaçlıyor.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov bu çerçevede Orta Asya ile Almanya ortasındaki işbirliğinin dengeli ve kapsamlı bir biçimde güçlendirilmesinden yana olduklarını belirtti.
Almanların, bölgeyle ekonomik alanda etkileşiminin yatırım, ticaret ve ekonomik cazipliğini kıymetli ölçüde artıracağına inandığını söyledi.
İlişkilerinin Rusya ve Çin’le sonlu olmasını istemeyen ve gün geçtikçe kendi birliğini güçlendiren Türk Devletleri, AB ve ABD ile muahedeler gerçekleştirerek ülkelerinin kalkınmasını ve güvenliğinin artmasını istiyor.
Bilhassa Kazakistan’ın Rusya’ya olan yaptırımları desteklemesi ve Ukrayna’daki konumu bu durumun kıymetini artırıyor.
Nitekim tepe sonrası imzalanan altı sayfalık ortak bildiride Rusya’nın ismi geçmedi lakin tüm devletlerin “egemenliği ve toprak bütünlüğü” vurgusu tekrarlandı.
Birleşmiş Milletler Kaidesi’nin unsurları olan “güç tehdidi ya da kullanımının yasaklanması” unsuruna vurgu yapıldı.
Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşa bir göndermede bulunuldu.
Bunun üzerine Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın tepeyle ilgili açıklaması dikkat çekti.
“Rusya, Kazakistan ile ekonomik işbirliğini ve uygun komşuluk münasebetlerini dışarıdan olumsuz bir müdahale olmaksızın sürdürebilmeyi umut ediyor” değerlendirmesi, Moskova’nın tepeden rahatsızlığını özetler nitelikteydi.
GATEAWAY PROJESİ İPEK YOLU TEŞEBBÜSÜNE ALTERNATİF OLARAK GÖRÜLÜYOR
Avrupa Birliği Çin’in “İpek Yolu” teşebbüsüne alternatif olarak oluşturulan Gate Away Projesi ile Pekin’e olan ticari bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
Alman Şansölyesi Scholz’un bu kapsamda Türk başkanlara teklif sunduğu rapor edildi.
Berlin’in bu teşebbüsleri devlet ve AB katkılarıyla destekleyeceği konusunda teminat verdiği belirtildi.
Avrupa Birliği Gate Away Projesi, üye ülkeler tarafından sıhhat, güç, teknoloji, eğitim, taşımacılık ve araştırma kesimlerindeki özel ve kamusal altyapı yatırımlarını desteklemeyi amaçlıyor.
300 milyar dolarlık projenin lansmanı 2021 yılında gerçekleştirilmişti.
