Uzun vadeli kredilerin firmaların müzmin sorunu olduğuna dikkat çeken Avdagiç, “Türkiye’de ekonomik bilgiler makul bir noktaya gelirse o vakit bizim firmalarımız Türk bankacılık sistemini pas geçecek, yurtdışında daha uzun vadeli daha makul maliyetli krediler alacaklar” diye konuştu.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, iş dünyasının gündemine ait EKONOMİ’ye kıymetli açıklamalarda bulundu. Finansman sorunu 2 yılı aşkın müddettir iş dünyasının en önemli gündem maddelerinden biri. Bilindiği üzere bir evvelki iktisat idaresi periyodunda firmalar finansman musluklarının adeta kapandığından şikâyetçiydi.
Yeni iktisat idaresinin dümene geçmesiyle kredilerde bir ölçü gevşeme oldu, lakin artık de firmalar krediye erişebilse de yüksek faiz oranları nedeniyle kullanmakta zorlanıyor. Bu sorunu lisana getirdiğimizde İTO Lideri Avdagiç, 2023’ün son çeyreğinde ve 2024’ün tamamında cari enflasyon oranları dikkate alınarak, bu oranlarla uyumlu bir kredi maliyetinin olacağına söylerken, şu anda kısa vadeli kredilerin maliyetinin çok yüksek olduğuna işaret etti.
Bankalar yeni masraf kalemleri öne sürüyor
Bugüne kadar krediye erişim noktasında zahmet çeken işletmelerin bir kısmının şu anda krediye ulaşmakla bir arada yüksek maliyetinden ötürü krediyi kullanamadıklarının altını çizen Avdagiç, yanı sıra bankaların da kredi faizi dışından direkt ve dolaylı olarak ekledikleri maliyetler olduğunu söyledi. “Bugüne kadar pek duymadığımız maliyetler öne sürülüyor” diyen Avdagiç, “Mesela banka, firmanın kredibilitesini belirlemek için de bir bedel çıkarıyor. Çok uzun müddettir müşterisi olanlara bile yeni birtakım ‘kalemler icat ediyorlar. Bunlar da manşet faizin üzerinde bir maliyetle müşteriye yansıyor. Ticari kredilerin maliyetinin bu halde yüzde 60’a kadar çıktığı yerler var” dedi.
1 Ocak’taki ani maliyet artışlarına dikkat edilmeli
Şu anda İTO olarak, kredi maliyetlerini dolaylı olarak artırmakta olan bu ögelerin bertaraf edilmesi için birtakım teşebbüslerde bulunduklarını söyleyen Avdagiç, “En azından bu formda görece yüksek olan kredi maliyetlerinin daha da yükselmesinin önlenmesi konusunda uğraş gösteriyoruz. TOBB Liderimiz Rifat Beyefendi de çok önemli halde bu sürecin içinde. Yönetilebilir oranlarda krediye erişebilme konusunda çalışmalarını devam ettiriyorlar” diye konuştu. Avdagiç, yeni yıla girerken ‘enflasyonda yavaş yavaş düşme eğiliminin de’ kamuoyu tarafından satın alınmasının hem enflasyonun yönetilmesini kolaylaştıracağını hem de orta-uzun vadeli kredilerin maliyetlerini daha aşağıya çekeceğini kaydetti. Lakin Avdagiç, burada iş dünyası açısından en değerli bahsin 1 Ocak’ta gelecek ani maliyet artışlarını yönetmek olduğuna işaret etti.
Fiyatlamada Avrupalılar karşısında bile zorlanıyoruz
Kurların uzun müddettir yatay seyrettiğini, bunun da ihracatçıyı en çok zorlayan ögelerden bir tanesi olduğunu vurgulayan Avdagiç, şöyle devam etti: “Son 3 ayda enflasyon yüzde 25 artarken, kurlar yatay seyretti. İhracatçı yalnızca Uzakdoğulu değil artık Avrupalı rakipleri karşısında da fiyatlama konusunda çok önemli zorlanmaya başladı. Bugüne kadar yalnızca dokumacılık ve hazır giyside bunu konuşurken, artık otomotiv yan sanayi, kimya ve demir-çelikte de misal dertler var. Hasebiyle Türkiye’nin ana ihracat kalemlerinde fiyat tutturamama baskısı içerisindeyiz” dedi. Bu noktada kurun süratli çıkmasını değil, lakin enflasyon oranlarına bağlı olarak makul derecede yavaş artışlarla yürümesinin değerine dikkat çeken Avdagiç, bunun birebir vakitte bireylerin ‘emniyet marjı’ ile fiyatlama yapmasının da önüne geçeceğini tabir etti.
Şu anda ‘emniyet marjı’ ile fiyatlama yapılıyor
Bu noktada döviz kurunun süratli çıkışının değil, enflasyon oranlarına bağlı olarak makul derecede yavaş artışlarla ilerlemesinin kıymetli olduğunun altını çizen Avdagiç, bu formda ‘emniyet marjı’ ile fiyatlama yapılmasının da önüne geçilebileceğine dikkat çekti.
Kurun baskılandığı periyotların sonrasında ani kur artışlarının yaşandığını hatırlatan Avdagiç, “Bundan ötürü firmalar şu anda fiyatlarına bir emniyet marjı koyuyor. İşte Türkiye’nin önündeki en değerli mevzu fiyatlama stratejisinin bozulması; ki bu da enflasyonu doğuran ana ögelerden biri… Yakın periyotta yaşadığımız birtakım gelişmeler, marjlı fiyatlar oluşmasına sebebiyet verirken, enflasyonun da körüklenmesine neden oluyor. Fakat piyasa, kurun süratli çıkmayacağı, ani artışlar olmayacağı konusunda bir süreci satın alırsa; o vakit bu emniyet marjları da azalacaktır. Bunun da enflasyona çok olumlu bir tesiri olacaktır” diye konuştu.
Ekonomi yönetimi ile Merkez Bankası ortasında son derece kaliteli yürüyen bir alaka olduğunu kaydeden Avdagiç, “Bazı kararları canımızı acıtsa da, bizim açımızdan katlanılması sıkıntı olsa da iktisat idaresi kendi içinde çok uyumlu ve dengeli bir süreç izliyor. Bu da bize ilerleyen periyotta piyasaların daha makul noktaya geleceği konusunda ümit veriyor” sözlerini kullandı.
Hızlı bir ‘take off’ için makine teçhizat yatırımı şart
Türkiye’nın dış ticaret datalarına ait de konuşan İTO Lideri Avdagiç, eylül ayı datalarına nazaran uzun bir ortadan sonra ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 80’i geçtiğini belirterek, “Elbette bu ihracatın çok artmasından fazla ithalatın baskılanmasıyla oldu. Burada bizim dikkat etmemiz gereken şu ki kesinlikle yatırım malları ithalatı devam etmeli. Önümüzdeki periyotta süratli bir ‘take off’ yapmak istiyorsak, hem iç piyasadan hem dış piyasadan tedarik edilecek makine-teçhizat ve materyal yatırımlarına devam etmeliyiz. Böylelikle Türkiye işsizlik manasında da problem çekmesin” dedi. Bu noktada sanayicilerin uzun vadeli mali borçlarının kısa vadeli mali borçlarına nazaran çok düşük kaldığını hatırlattığımızda Avdagiç, uzun vadeli kredilerin şirketlerin müzmin sorunu olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’de ekonomik bilgiler ve gidişat makul bir noktaya gelirse o vakit bizim firmalarımız Türk bankacılık sistemini pas geçecek, yurt dışında daha uzun vadeli daha makul maliyetli krediler alacaklar. Dışarıda bu türlü imkânlar var. Kâfi ki Türkiye’nin CDS’inin düşmesine bağlı olarak yurt dışından alınacak kredilerin yurt içindeki yatırımcılar tarafından kullanılabilir noktaya gelsin” diye konuştu.
Enerji artırımları bekleniyordu, bundan sonra sert bir biçimde devam etmemeli
Ekim ayının başında endüstride kullanılan elektrik ve doğalgaza yapılan yüzde 20 artırımı sorduğumuzda Avdagiç, güce gelen fiyat artışlarının beklenen artırımlar olduğunu söyleyerek, “Devletin konutlarda ileri düzeyde, endüstride de aşikâr düzeyde bir sübvansiyonu var, hala de devam ediyor. Konutlarda tüketilen gücün üçte ikisinin üstünde bir kısmı devlet karşılıyor. Hasebiyle kışa girerken gelen bu artırım, döviz kurundaki artış dikkate alındığında öngörülen bir zamdı. Lakin bundan sonra enerji zamlarının sert bir formda devam ettirilmemesi gerekiyor” halinde konuştu.
