Son devirde para transferinde kolaylık sağlayan IBAN (Uluslararası Banka Hesap Numarası) esnafın yeni gözdesi oldu. Birtakım bankaların kredi kartı POS komitelerini fahiş halde artırması ve 45 günü geçen geri ödeme müddeti nedeniyle birçok esnaf müşterisini IBAN’a yönlendirmeye başladı. Hatta sokak satıcıları dahi “Kredi kartı geçerlidir” yazısını kaldırıp yerine “IBAN geçerlidir” diye yazıyor.
KASAPTA KUAFÖRDE IBAN
Kasapta, manavda, kuaförde, tabip muayenehanelerinde, elektronik mağazalarında yazarkasaların yerini şahsi IBAN’ların olduğu karekodlu tabelalar almaya başladı.
Karekodu telefonunuza okuttuğunuzda IBAN numarası anında telefonunuza yüklenmiş oluyor. Böylelikle birkaç saniye içinde aldığınız eserin ya da hizmetin bedelini satıcıya ödeyebiliyorsunuz.
IBAN ile olan ticaretin artmasında peşin alışverişlerde yapılan indirimler de tesirli oluyor. Yüksek ölçülerde yapılan transferlerde açıklama kısmına, “elden alınan ödemenin iadesi” halinde yazılması isteniyor. Böylelikle vergi ya da yasal yükümlülüklerden taraflar kurtulmuş oluyor.
YÜZDE 2.5 KOMİSYON
POS üzerinden yapılan bir alışverişte kişi banka kartı kullanarak taksitsiz peşin ödeme yapsa da esnafa bu para komite alınmayacaksa 45 gün sonra iade ediliyor. Kurul oranları da yüzde 2.5’lara çıkmış durumda. Mevcutta kullanılan POS’ların aygıt, saha idaresi, bakım/onarım ve suram üzere birçok maliyeti bulunuyor. Günlük 100 bin TL ciro yapan bir esnaf parasını çabucak almak istediğinde bankaya 2.500 TL ödeme yapmak durumunda kalıyor. Bu da cirosu düşük olan ve pazarlık gücü olmayan esnafı zorluyor. Yüksek enflasyon ve faiz ortamında vade müddeti de birçok esnaf için büyük bir kayıp manasına geliyor. Bu nedenle alıcı ve satıcı kendi ortasında kazan-kazan formülü kullanıyor.
KAYITDIŞI RİSKİ VAR
Ancak uzmanlara nazaran, bu trend kimi riskleri de beraberinde getirecek. Yazarkasa POS’ların yerine IBAN kullanılması vergi kaybı manasına da geliyor. POS aygıtları, mali hareketlerin izlenmesi, vergi kaçırılmasına neden olan olayların tespiti ve kayıtdışıyla gayret için gündeme gelmişti.
‘BİZ DEĞİL BANKALAR KAZANIYOR’
SABAH’ın görüştüğü esnaflar, sorunun kaynağını bankalar olarak görüyor. Manav işleten bir esnaf neden IBAN ile ticarete geçtiğini şu sözlerle anlattı: “Geçtiğimiz ay tüm yazarkasa POS’ları iptal ettik. Yalnızca nakit ve IBAN ile çalışıyoruz. Şu an günlük fiyat değişimi yaşanıyor. Biz domatesi 20 liraya satıyoruz. Banka bize bu ödemeyi 45 gün sonra yapıyor. 45 gün sonra gelen ödemeyi aldığımızda ben onun yerine yeni eser koyamam. O vakit ya 40 liraya satacağım domatesi ya da satmayacağım. Ya da nakit çalışmak durumundayız. Bankaların kurulları ve uzun vadede geri ödeme yapmaları da enflasyona sebep olmuş oluyor.”
