Orta Vadeli Program’ın kıymetli ayaklarından birini emeklilikte ek gelir yaratacak, çalışma periyodundaki ömür standardının korunmasını sağlayacak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) oluşturuyor. Otomatik iştirak sisteminin patronun de katkısıyla ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği TES kurulacak. İşverenin mevcut yükünü arttırmayan katkı formülü ortaya konulurken, tamamlayıcı emeklilikte az maaş alandan az, yüksek olandan daha fazla kesinti yapılması öngörülüyor. Çalışanların sistemden emeklilikleri geldiğinde çıkması, kademeli çıkış hakkı da seçenekler ortasında bulunuyor.
DÜNYADA 3 SİSTEM UYGULANIYOR
Dünyada “kamu, işyeri bazlı ve gönüllü” emeklilik olmak üzere üç başka sistem uygulanıyor. Tamamlayıcı emeklilik birtakım ülkelerde zarurî olmakla birlikte istekli, mesleksel, sektörel olarak değişiyor. Türkiye’de kamu emeklilik ve üçüncü basamakta yer alan BES uygulanıyor. TES ikinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulanıyor. Yeni sistemle hem çalışan hem patronun katıldığı, devletin desteklediği işyeri bazlı emeklilik sistemi güçlendirilecek. TES sistemi gelecek yıl yürürlüğe konacak. Sistem ek emeklilik gelirinin oluşmasını, hane halkı tasarruflarının artırılmasını sağlayacak. Çalışan, patron, devlet tarafından çalışanın ferdî hesabına yapılacak nakdi kaktılar emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak.
İşçi şayet bir yıldan az çalıştığı işinden istifa ederse sırf çalışan katkısı ferdî fon hesabında kalacak. Bir yıldan uzun müddetli çalışılan işlerden istifa yoluyla ayrılma durumunda kişisel fon hesabına ödenen primler hesapta yer almaya ve fonlarda nemalanmaya devam edecek. Çalışan, kısmi çıkış yahut emeklilik yaşında bunu alabilecek.
KIDEM TAZMİNATI KORUNACAK
Kıdem tazminatına tabi geçmiş periyoda ait tüm haklar gizli kalacak. Patron, personel, devlet katkısının yüzde kaç olacağı maddede netleştirilecek. Çalışan bir yıldan az çalıştığı işyerinden ayrılırsa yalnızca çalışanın katkısı ferdî fon hesabında kalacak. Bir yıldan uzun müddetli çalışılan işyerinden istifa durumunda fon hesabına yatırılan primler hesapta kalacak, fonlar nemalanmaya devam edecek. Tamamlayıcı emeklilikte yaşın 60 olması ön plana çıkıyor.
Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan emekli olacak ayrıyeten 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak. İki emekli aylığı da rastgele bir kesinti, oransal azalma olmadan alınabilecek. On yıl çalışana da 25 yıl çalışana da 60 yaşını doldurduğunda fon hesabındaki prime nazaran edeme yapılacak.
ŞİMŞEK: PATRON DE TAKVİYE OLACAK
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, patronların de katkısının olduğu yeni bir BES modeli öngördüklerini belirterek, “Amaç, tasarrufları, sistemde kalış müddetlerini ve alışılmış ki fon fiyatını artırmak. Çalışanlarımızı uzun vadede, refahları için tasarrufa teşvik edeceğiz, yönlendireceğiz. Bu yeni modelle hedef, hem sistemdeki fon fiyatını hem de sisteme girenlerin oradaki kalış müddetlerini artırmak ve patronların de dayanağının olacağı bir model kurmak” dedi.
