Binyamin Netanyahu hükümeti, öne sürdüğü yargı düzenlemesinin “yasama, yürütme ve yargı yetkilerini dengelemeyi” amaçladığını söylerken, muhalefet bunun “İsrail’i bir diktatörlüğe dönüştüreceğini” belirtiyor.
Gösterilerde, yasama ve yürütme organlarının kararları karşısında Yüksek Mahkeme’nin yetkilerinin korunmasına ait sloganlar yükseliyor.
35 haftadır her cumartesi günü İsrail’in yaklaşık 150 bölgesinde şovlar düzenlenirken İsrail vatandaşı Filistinlilerin bulunduğu belde ve kentlerde hareketlilik görülmüyor.
Tarihi Filistin topraklarında 1948’de İsrail devletinin kurulmasıyla birlikte yaklaşık 1 milyon Filistinli topraklarından sürüldü, bir kısmı da artık İsrail sayılan hudutlar “içinde” kaldı. Daha sonra İsrail vatandaşı olan bu Filistinliler, “48 Arapları” yahut “içerideki Filistinliler” formunda anılmaya başlandı.
İsrail vatandaşı Filistinliler, bugün İsrail’deki nüfusun yaklaşık yüzde 21’ini oluşturuyor. İsrail’deki nüfusun beşte birini oluşturan İsrail vatandaşı Filistinliler, devlet kurumları tarafından ayrımcılığa maruz kaldıklarını tabir ediyor.
“Yüksek Mahkeme kararları aleyhinde oy kullandık”
İsrail Meclisindeki Arap Milletvekili Ahmed et-Tıybi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme’nin kararlarının, Yeşil Çizginin her iki tarafındaki Filistinlilere yardımcı olmadığını belirtti.
Değişim için Arap Listesi başkanı Tıybi, “Yüksek Mahkeme, tehcir, yerleşim üniteleri, denetim noktaları, suikastlar da dahil olmak üzere işgal güçlerinin zulmünü onayladı. Ayrıyeten İsrail’i Musevilerin ulusal vatanı olarak gören Yahudi ulus devlet yasasını da onayladı.” dedi.
Bunlara karşın yargı sisteminin zayıflatılmasına karşı olduklarını belirten Tıybi, bu nedenle hükümetin Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlamak için önerdiği kanunlara karşı oy kullandıklarını aktardı.
Tıybi, Arap toplumunu, yargı sisteminin sorunlarından daha çok ilgilendiren mevzular olduğuna dikkati çekti.
İsrail resmi kurumlarının Arap vatandaşlara karşı ayrımcılık uygulamasına ait şikayetini her vakit Meclis platformundan söz eden Tıybi, İsrail’in Doğu Kudüs dahil olmak üzere işgal altındaki Batı Şeria ve abluka altındaki Gazze Şeridi’nde uyguladığı siyasete reaksiyon gösterdi.
“Siyonist ve asker ağırlıklı” gösteriler
Tıybi, şovların, bilhassa Siyonist ve askerî nitelikte olduğunu, şovları düzenleyenlerin “silah arkadaşları” isimli küme olduğuna dikkati çekti.
Gösterilerin çoğunluğunda askerlerin, yedek subayların yanı sıra İsrail bayrağının olduğunu kaydeden Tıybi, aksiyonlarda kelam alan konuşmacıların eski istihbarat şefi ya da eski istihbarat vazifelisi veya özel ordu birliğinde eski subay olduğunun altını çizdi.
Tıybi, bu durumun Arap kitlelerinin hassasiyetlerine dokunmadığını, tersine uzaklaştırdığını tabir ederek, “Arap toplumunun sesi olarak hükümetin yargı sistemi aleyhinde sunduğu maddelere karşı Meclis’te oy kullanmamıza karşın, şovlara katılmıyoruz.” diye konuştu.
Arap milletvekili Tıybi, “Göstericiler şimdiki İsrail hükümeti kurulmadan yaklaşık yarım sene evvelki hale dönülmesini istiyor. Biz ise 1 sene, 5 sene, 10 sene hatta daha da evvelki durumun Arap kitlelerine yönelik tüm alanlarda net bir halde yapılan ırk ayrımcılığının, adaletsizliğin değişmesini istiyoruz.” dedi.
Yabancılaşma duygusu
İsrail Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü tarafından temmuz ayında yayınlanan araştırmaya nazaran, İsrail vatandaşı Filistinlileri protestolardan uzak tutan pek çok faktör bulunuyor.
“Coğrafi uzaklık, tarih sürecinde yaşanan baskı tecrübeleri, yabancılaşma duygusu, demokrasinin kapsayıcılığına ait kuşkular ve şahsî güvenlik korkuları” bu faktörler ortasında yer alıyor. Bunlar da Arap vatandaşların, yargı düzenlemesine karşı yapılan protestolara sonlu biçimde katılması sebeplerini güçlendiriyor.
Araştırmada, kapsayıcılığı artırmak, yargı düzenlemesi arayışında Arap vatandaşların maslahatının uygun biçimde temsil edilmesini sağlamak için bu tasaların ve kahırların ele alınması gerektiği belirtildi.
İsrail vatandaşı Filistinlilerin ise, Yahudi yerleşimciler ve işgalin göstericilerin bugünkü eforlarının ortak noktası olmadığını anlamaları gerektiği de kaydedildi.
Arap vatandaşlarının protesto konusunda uğraşlarının temelindeki mevzuların neler olduğu ile bu maksatlara ulaşmak için Yahudi protestocularla ve İsrail toplumunun ögeleriyle nasıl daha tesirli çalışabilecekleri hususları üzerinde açıkça düşünmesi gerektiği vurgulandı.
Mesele farkındalık eksikliği değil
Araştırmada, “İsrail vatandaşı Filistinlilerin, yargı düzenlemesi protestolarına sonlu iştiraki, siyasi farkındalık eksikliği yahut kayıtsızlık olarak yanlış halde yorumlanmamalı.” sözüne yer verildi.
İsrail’in daha kapsayıcı olmak, şovlardaki Arap vatandaşlarının eksikliğini gidermek istiyorsa İsrail vatandaşı Filistinlilerin seslerinin duyulduğu ve spesifik bahislerin ele alındığı kapsamlı diyalog yaklaşımını benimsemesi gerektiği aktarıldı.
“İsrail vatandaşı Filistinlilerin, protestolara daha fazla iştirakinin İsrail’de daha kapsayıcı bir demokratik sisteme yol açacağı” görüşüne yer verildi.
Bu gayeye ulaşmak için etnik yahut kültürel kökenlerine bakılmaksızın herkes için toplumsal ahenk ve eşit fırsatların desteklenmesine odaklanan gayretlerin gerektiği kaydedildi.
Bu gayretlerin yalnızca protestolarda daha fazla Arap vatandaşı temsilini sağlamayacağı birebir vakitte tüm vatandaşların maslahatının ve taleplerinin toplum dokusuyla daha fazla bütünleştiği bir geleceğin tohumlarını da atabileceği belirtildi.
Tartışmalı yargı düzenlemesi
İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin hükümet üzerindeki kontrolünü kaldıracak yasa tasarısı ülke çapındaki kitlesel protestolar ve ağır kamuoyu tartışmalarına karşın, 24 Temmuz’da Mecliste muhalefetin boykot ettiği oturumda kabul edilmişti.
Yüksek Mahkeme, yargı düzenlemesi kapsamında Meclisten geçen iki maddeyi eylülde görüşeceğini açıklamıştı.
İsrail’de siyaset, ordu, güvenlik, iktisat ve yargıda üst seviye misyonlarda bulunmuş isimler, hükümetin yargı düzenlemesine karşı olduklarını açıklamıştı.
Binyamin Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesine karşı protesto hareketi, yaklaşık 8 aydır şovlarına devam ediyor.
