Şubat ayında Kahramanmaraş’ta gerçekleşen “Asrın felaketi” sonrası Türkiye zelzeleye karşı büyük bir şuur oluştururken İstanbul’da da mümkün Marmara Depremi’ne karşı hazırlıklar hızlandı. 7,1 milyon bağımsız kısmın olduğu İstanbul’da şu an 1.2 milyon acil dönüşmesi gereken 230 bin konut mevcut.
“BEKLENEN BÜYÜK İSTANBUL ZELZELESİ GLOBAL BOYUTTA SORUN OLUR!”
Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi’nde düzenlenen “Hastane Öncesi Acil Tıp” sempozyumunda konuşan ünlü zelzele bilimci Prof. Dr. Şükrü Ersoy, beklenen büyük İstanbul zelzelesinin yalnızca bölgesel ya da ulusal ölçekte değil, kıtalararası, hatta global boyutta bir probleme yol açacağını söyledi.
Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO) ile Acil Tıp Uzmanları Derneği’nin (ATUDER) birlikte düzenlediği, iki gün süren “Hastane Öncesi Acil Tıp Sempozyumu” programında, farklı disiplinlerde acil olayın hastaneye gelmeden evvelki süreçleri değerlendirildi.
Program kapsamında gerçekleştirilen oturumda konuşan Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) İnşaat Fakültesi Dekanı ve Tabiat Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Türkiye’nin depremselliği, beklenen büyük İstanbul zelzelesi ve bu mevzuda alınması gereken tedbirler hakkında değerli ikazlarda bulundu. İstanbul’da bir değil iki büyük zelzelenin beklendiğinin altını çizen Prof. Dr. Ersoy, “Üstelik bu iki sarsıntının birebir yıl içinde olmasını öngörüyoruz. Bu nedenle yaşanacak bu olay, yalnızca kentsel, bölgesel yahut ulusal değil, kıtalararası, hatta global boyutta bir sorun teşkil edebilir. Zira Türkiye’nin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 30 kadarı tek başına İstanbul’da. İstanbul Türkiye’ye bakar lakin Türkiye İstanbul’a bakamaz. Bu yüzden her saniyemizi bu hususa kullanmalıyız” dedi.
“ACIL SIHHAT HİZMETLERI BİR KADRO İŞİDİR”
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlanan aktifliğin açılış konuşmasını yapan Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Kolu Öğretim Üyesi ve ATUDER Lideri Prof. Dr. Başar Cander, devlet yahut özel tüm hastanelerde “Acil” tabelasının mevcut olduğunu hatırlatarak başladığı konuşmasında acil tıp ve hastane öncesi acil tıp alanlarının kıymetine değindi. Acil sıhhat hizmetlerinin bir ekip oyunu olduğunu, her vakit için sakin ve süratli davranılması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Cander, “Biz Akdeniz coğrafyası insanları bu bahiste oyuna 2-0 geriden başlıyoruz. Zira hem vakit idaremiz sıkıntılı hem de sıcakkanlı beşerler olduğumuz için çabuk panikleyen bir yapımız var. Bu da bizler için bir dezavantaj. Bizlerin profesyonel davranmaya ve acili yönetebilmeye muhtaçlığımız var. Dünyanın en güçlü futbol ekibi bile, tüm maçlarını deplasmanda oynarsa şampiyon olamaz. İşte hastane öncesi acil tıp hizmetleri bizim için deplasmandır. Bunu unutmamalı ve ona nazaran vaziyet almalıyız” diye konuştu. Prof. Dr. Cander, Dünya Akademik Acil Tıp Kongresi’nin de bu yıl Türkiye’de gerçekleştirileceğinin, bir ayağının da Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi’nde olacağının muştusunu vererek kelamlarını tamamladı.
“İSTANBUL SARSINTISINA DE BU TÜRLÜ HAZIRLANIRSAK SONUÇLARI AĞIR OLUR”
İlk oturum olan “İstanbul’a Deprem” oturumunda konuşmacı olarak yer alan Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) İnşaat Fakültesi Dekanı ve Tabiat Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Türkiye Depremselliği ve İstanbul Etrafının Zelzele Durumu” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Kelamlarına “Afetle yaşıyoruz fakat onunla baş edemiyoruz” diye başlayan Prof. Dr. Ersoy, “17 Ağustos 1999 sarsıntısı yaşandığında bu tarihi zelzeleyle ilgili çalışmalar konusunda milat saydık. Ortadan 24 yıl geçti, artık de 6 Şubat 2023 tarihini milat sayıyoruz. 24 yılda devletler kuruluyor ancak biz hala insan merkezli planlar peşindeyiz. Beklenen İstanbul sarsıntısına de bu başla hazırlanırsak sonuçları geri dönülmez boyutlarda olabilir” dedi.
“ASIL PROBLEM ZELZELENİN ZİYANLARINI AZALTABİLMEK”
1999’dan bugüne çok adımlar atıldığının altını çizen Prof. Dr. Ersoy, “Ancak hala zelzele konusunda proaktif davranmak ve ziyanları azaltmak konusunda eksiklerimiz var. O denli düşünüyorum ki artık sarsıntıyla az ya da çok ilgilenen herkesin bir nevi vatan hizmeti gerçekleştirdiğini düşünmesi lazım” diye konuştu. Sunumunda dünya, Avrupa ve Türkiye zelzele nesilleri ve Levha Tektoniği Kuramı ile ilgili bilgiler veren Prof. Dr. Ersoy, “Türkiye; Afrika, Anadolu, Arabistan ve Avrasya plakalarının birbiriyle temasta olduğu, birbirine çarptığı bir nokta. Bu nedenle ‘Deprem olmayacak’ demek çok büyük bir yanlış. Türkiye’de her an her yere sarsıntı olabilir. Kıymetli olan bunun ziyanlarını azaltabilmek” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’DE OLABİLECEK EN BÜYÜK SARSINTI 8 BÜYÜKLÜĞÜNDE OLUR”
Türkiye sarsıntı haritasında 1995 yılında 150 farklı fay ve fay zonunun gösterildiğini, 2012’de bu sayının 500’e yaklaştığını tabir eden Prof. Dr. Ersoy, “Aslında fay sayısı artmıyor. Daha evvel varlığı tespit edilmemiş, yeni faylar keşfediyoruz. Türkiye, jeofizikçiler açısından dünya çapında bir ülke, zira Türkiye tam bir jeoloji cenneti” diye konuştu. Bugünkü teknolojiyle sarsıntının nokta atışı yerini ve saati saatine vaktinin bilinmesinin mümkün olmadığının altını çizen Prof. Dr. Ersoy, “Ancak yer hareketlerine bakarak sarsıntının hangi vakit diliminde ve hangi bölgede olabileceğini kabaca tespit edebiliyoruz” dedi. Prof. Dr. Ersoy ayrıyeten Türkiye’de olabilecek en büyük zelzelenin, Richter ölçeğine nazaran 8 büyüklüğünde olabileceğini, Türkiye’yi etkileyebilecek en büyük sarsıntıların ise Girit adasının güneyinden geçen, “Hellen yayı” ismi verilen yarar, 9 büyüklüğünde yahut üzerinde olabileceğini belirtti.
“ARAP LEVHASI 6 ŞUBAT’TA 1000 YILLIK HAREKETİNİ YAPTI”
Prof. Dr. Ersoy, 6 Şubat zelzelesi ile ilgili olarak, “6 Şubat’ta Arabistan Levhası, yaklaşık 1000 yıllık müddette yapması gereken hareketi yaptı. Bu hareketler tüm Türkiye’deki fayları etkiledi. Dikkat ederseniz 6 Şubat’tan bu yana orada burada küçük küçük zelzeleler duyuyoruz” tabirlerini kullandı.Kendisinin aslen Hataylı olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ersoy, “Dolayısıyla bölgeden bilgi alıyorum. Kayıtlara geçmeyen çok şey var. Hatay ve Antakya artık bir sarsıntı mezarlığı olmuş durumda. Ayakta kalan binalar da yorgun ve yıpranmış. Yakında bu binaların da resen yıkıldığını duyabilirsiniz. Zira bu sarsıntı, 7,9 büyüklüğündeki 1939 Erzincan sarsıntısından bu yana yaşanan en büyük olay. Bugün bana ‘Hocam ne dediyseniz hepsi çıktı’ diyorlar. Daima söyledik, daima söylüyoruz da ne oluyor? Artık bir şeylerin yapılması lazım. Yapı stoğumuzu ivedilikle güçlendirmemiz lazım” diye konuştu.
“İstanbul sarsıntısını görmek için uzman olmaya gerek yok”
Prof. Dr. Ersoy, “Marmara’ya baktığımızda doğu uçta 1999 Gölcük sarsıntısını, batıya baktığımızda 1912 Mürefte-Şarköy zelzelesini görüyoruz. Ortada bir boşluk var. Burada zelzele olacağını, hem de büyük bir sarsıntı olacağını görmek için uzman olmaya gerek yok. Tespitlere nazaran bu bölgede Richter ölçeğine nazaran 7’den büyük iki farklı zelzele olması kuvvetle beklenen. Üstelik bu iki sarsıntı, birebir yıl içinde olacak. Ayrıyeten İstanbul’daki gökdelenler şimdi önemli bir sarsıntı imtihanı vermedi. Şayet bu gökdelenlerin tabanı problemliyse bu binalar büyük tehlike yaratır. Binayı yere tutturmak ve yanlışsız ruhsat çok değerli. Bu zelzele büyük hasara yol açacak demek kehanet filan değil. Kentsel dönüşümü bir an evvel hızlandırmak ve elimizi çabuk tutmak zorundayız” formunda konuşarak kelamlarını tamamladı.
Sempozyumun iki gün boyunca gerçekleştirilen oturumlarında kimyasal-biyolojik-radyoaktif-nükleer akınların, (KBRN) AFAD ve UMKE üzere kurumların hastane öncesi ve hastanedeki acil tıp hizmetlerinin yeri, paramediklerin askeri, sivil ve isimli hadiselerde, hastane öncesi ve hastane içi acil sıhhat hizmetlerindeki işlevi ile acil tıbbın ruhsal tarafları, uzman akademisyenlerce ele alındı.
Acil sıhhat hizmetlerinin çok çeşitli branşlarının derinlemesine kıymetlendirilerek sıhhat dalının bu en değerli alanının akademik boyutuna katkı sağlanıldığı sempozyum, evrak takdimi ve toplu fotoğraf çektirilmesiyle sona erdi.
